Cuối tháng 2, Parkson Flemington (quận 10, TP.HCM) công bố đóng cửa. Câu chuyện Parkson thật sự đánh dấu bước chuyển quan trọng của mô hình bán lẻ này tại Việt Nam.
Mô hình Department Store (DS - tạm dịch: bách hóa tổng hợp) từng tạo được dấu ấn mạnh mẽ khi người tiêu dùng tại Việt Nam những xu hướng mua sắm mới và sự gia nhập của các thương hiệu nước ngoài. Mô hình đã có giai đoạn phát triển đỉnh cao từ năm 2005 đến 2010. Song thời gian sau đó, do bị cạnh tranh bởi mô hình ưu việt hơn Shopping Mall (SM - tạm dịch: trung tâm mua sắm) kiểu mới xuất hiện, sở hữu đa chức năng từ mua sắm đến giải trí được khởi xướng bởi tập đoàn Vingroup, mô hình DS của Parkson đã bị ảnh hưởng.
DS bộc lộ nhiều nhược điểm khó sửa chữa hay thay đổi trong khi mô hình SM lại có tính vượt trội hơn. Sự giới hạn về diện tích (thường dưới 20.000 m2) không đủ để tối đa hóa, khai thác tiện ích đi kèm bên cạnh mặt hàng kinh doanh chính là thời trang và mỹ phẩm…
Ngược lại SM với diện tích từ 45.000 đến hơn 60.000 m2, mô hình SM (hay complex center – khu phức hợp với định nghĩa one-stop shopping – trải nghiệm mua sắm cộng thêm khu vực ăn uống, làm đẹp, siêu thị thậm chí cả trường học, ngân hàng…) trở thành lựa chọn của không chỉ riêng tín đồ mua sắm mà còn thỏa mãn các nhu cầu giải trí của các gia đình, từ trẻ em đến người lớn tuổi. Từ đó định hướng và dần thay đổi hành vi mua sắm của người dùng khi đáp ứng được nhu cầu của nhiều lứa tuổi, nhiều tầng lớp, từ đó thúc đẩy đồng thời các hoạt động về mua sắm, giải trí chất lượng.
Một tác động khác khiến cho DS bị yếu thế là sự xuất hiện của e-commerce (thương mại điện tử - TMĐT) ảnh hưởng mạnh mẽ đến mô hình bán lẻ truyền thống. Theo báo cáo nghiên cứu của Savills Việt Nam, trong năm 2017, doanh số bán lẻ tại Việt Nam đạt xấp xỉ 129 tỷ USD, tăng trưởng 11% so với năm ngoái và đây là một tỉ lệ khá cao nếu so sánh với khu vực Đông Nam Á nói riêng. .
Trong đó, Hà Nội và TP.HCM là hai đô thị phát triển nhất, với tổng số mặt bằng bán lẻ vào khoảng 2.5 triệu m2. Tuy nhiên, mật độ bán lẻ tại hai khu vực này lại thấp hơn 0.2 m2/người, thấp hơn nhiều nếu so sánh với những thành phố lớn trong khu vực như Bangkok (Thái Lan - 0.89m2), Singapore (0.75m2), Beijing (Trung Quốc - 0.65m2), Kuala Lampur (Malaysia - 0.64/m2) and Jakarta (Indonesia - 0.44m2)… Từ đó, thị trường Việt Nam vẫn có khoảng tăng trưởng nhanh và đáng kì vọng.
Trong giai đoạn 2018-2021, ước tính thị trường bán lẻ sẽ tăng trưởng nhanh chóng để đáp ứng sự phát triển mạnh mẽ của các nhu cầu về giải trí (với mức tăng xấp xỉ 10%), tạp hóa hiện đại (tăng vào khoảng 9% hàng năm) và thời trang (tăng tầm 6% hàng năm.).
Những dịch vụ cá nhân như gym, trung tâm thể dục, và rạp chiếu phim cũng được dự đoán mở rộng với những tiêu chuẩn cao cấp hơn. Những nhà phát triển nước ngoài như TCC group & Central Group từ Thái Lan, Mapple Tree & Kepple Land từ Singapore, Lotte & Emart từ Hàn Quốc, hay Aeon & Takashimaya của Nhật đều có dự định đầu tư mạnh vào Việt Nam.
Sự tham gia của các đơn vị ngoại này cũng sẽ góp phần thúc đẩy sự năng động của thị trường và mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm cũng như dịch vụ chuyên nghiệp hơn, thông qua các hoạt động M&A với những thương vụ hợp tác và sự liên kết mang tính chiến lược giữa các nhà phát triển trong và ngoài nước
Sự phát triển của các SM hoặc Omni-channel (bán lẻ đa kênh) kết hợp đồng thời các ngành F&B (ẩm thực), siêu thị cao cấp, fast fashion (thời trang nhanh) hay cửa hàng đồng giá… trong thời gian tới cũng được đánh giá nhiều triển vọng, khi tích hợp các công nghệ quản lý vận hành hiện đại và công cụ tiếp thị mới một cách hiệu quả.
Với những tác động mới, hành vi tiêu dùng và thị trường bán lẻ tại Việt Nam sẽ có những chuyển biến tích cực, trong đó có sự “chết” của các mô hình cũ.
